W sprawie praktyk gospodarczych- dyskryminacji płacących monetami za bilety kom. miejskiej

 Warszawa, 24-11-2023 r.

BIURO

RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH

Zespół Prawa Administracyjnego

i Gospodarczego

V.815.7.2023.AM

Pan Adam Fularz

Email: telewizjaopera---gmail.com

Szanowny Panie,

W nawiązaniu do Pana korespondencji mailowej z dnia 27 września 2023 r. i 17

października 2023 r., działając z upoważnienia Rzecznika Praw Obywatelskich, proszę

o przyjęcie następujących wyjaśnień.

Wykluczenie transportowe mieszkańców mniejszych miejscowości to jeden z

najczęściej podnoszonych problemów we wnioskach obywateli kierowanych do

Rzecznika Praw Obywatelskich.

Rzecznik zajmuje się tym problemem od dawna podnosząc, że faktyczną

przeszkodą w realizacji konstytucyjnych praw i wolności obywatelskich, takich jak:

wolność poruszania się (art. 52 ust. 1 Konstytucji), prawo do ochrony zdrowia (art. 68

ust. 1 Konstytucji), prawo osób z niepełnosprawnościami do pomocy ze strony władz

publicznych w komunikacji społecznej (art. 69 Konstytucji), prawo do nauki (art. 70 ust.

1 Konstytucji), a bez dostępnego transportu nie można korzystać z usług publicznych

gwarantujących godny poziom życia (art. 30 Konstytucji).

Obowiązki organów władzy publicznej określa ustawa z 16 grudnia 2010 r. o

publicznym transporcie zbiorowym. Zgodnie z nią planowanie rozwoju transportu

oraz organizowanie i zarządzanie publicznym transportem zbiorowym należy do

zadań organizatora. W zależności od długości linii komunikacyjnej jest to wójt,

- 2 -

burmistrz albo prezydent miasta, starosta, marszałek województwa, minister ds.

transportu.

Organizowanie publicznego transportu zbiorowego polega w szczególności na

badaniu i analizie potrzeb przewozowych, z uwzględnieniem potrzeb osób z

niepełnosprawnościami i osób o ograniczonej zdolności ruchowej; podejmowaniu

działań dla realizacji istniejącego planu transportowego albo jego aktualizacji;

zapewnieniu odpowiednich warunków funkcjonowania publicznego transportu

zbiorowego. Można z tego wyprowadzić wniosek, że ustawowym zadaniem

organizatora jest zapewnienie takiej sieci połączeń komunikacji publicznej, która w jak

największym stopniu zaspokaja potrzeby mieszkańców. Niemniej jednak nie przyznaje

obywatelom prawa do publicznego transportu zbiorowego.

Przepisy dają zatem podstawę do formułowania celów władzy publicznej, nie

określają natomiast praw przysługujących bezpośrednio obywatelowi. Jako przepisy w

postaci zasad polityki państwa, a nie praw jednostki, nie mogą więc stanowić

podstawy indywidualnego dochodzenia roszczeń. Niemniej, można postawić zarzut

naruszenia ww. norm konstytucyjnych w przypadku zupełnego braku działania władz

publicznych bądź też stworzenia przez nie rozwiązań pozornych.

W związku z zasygnalizowanym przez Panią wykluczeniem komunikacyjnym

osób niechętnie korzystających z płatności bezgotówkowych lub mających

ograniczone kompetencje cyfrowe zwrócono się do Burmistrza Miasta Ostróda o

przedstawienie stosowanych wyjaśnień.

Przedstawiciele samorządu opisali w swych wyjaśnieniach szereg obiektywnych

problemów organizacyjnych i finansowych, które wpłynęły na decyzję o preferowaniu

płatności bezgotówkowych przy sprzedaży biletów na przejazd komunikacją miejską.

Niemniej, zapewnili o braku skarg i zażaleń mieszkańców (poza wypadkami

jednostkowymi) w tym zakresie. Jednocześnie, poinformowali o dalszych pracach

nakierowanych na to, aby komunikacja miejska w Ostródzie była jak najbardziej

dostępna dla wszystkich mieszkańców miasta i turystów (analizowana jest możliwość

wprowadzenia płatności gotówkowej za bilety jednorazowe w Biurze Żeglugi

Ostródzko-Elbląskiej Sp. z o. o. przy ul. Mickiewicza 9a w Ostródzie).

Biorąc pod uwagę zakres kompetencji określonych w ustawie z dnia 15 lipca

1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz.U. z 2023 r. poz. 1058) Rzecznik Praw

Obywatelskich nie dysponuje innymi instrumentami prawnymi, które mogłyby

- 3 -

wpłynąć na przyspieszenie działań lub kierunek decyzji podejmowanych przez władze

samorządowe i zmuszony był przyjąć opisane wyżej wyjaśnienia jako wystarczające.

Niemniej problem wykluczenia komunikacyjnego i cyfrowego, zwłaszcza

mieszkańców mniejszych miejscowości jest znany, monitorowany i był już wielokrotnie

podejmowany przez Rzecznika Praw Obywatelskich, także w szerszym kontekście.

Dziękuję za okazane Rzecznikowi Praw Obywatelskich zaufanie i wyrażam

nadzieję na przyjęcie stanowiska Rzecznika ze zrozumieniem.

Z poważaniem

Łukasz Kosiedowski

Zastępca Dyrektora Zespołu